Çocuk ve Mahremiyet

ÇOCUK VE MAHREMİYET

Mahremiyet kelime anlamı ile hem ‘’gizliliği’’ hem de “kişisel alanın /özel hayatın dokunulmazlığını” ifade etmektedir.

Mahremiyet kavramı kültürden kültüre değişiyor olsa da bütün insanlar için ortaktır. Toplumların dinine, geleneklerine göre mahremiyetleri sınırları belirlenir. Aslında mahremiyet sınırlarını bilmek bize güvende olma hissini verir.

Çocuklarda ise mahremiyet hem kendilerini koruyabilmek hem de başkalarının mahremiyetine saygı göstermek açısından oldukça önemlidir. Bizim toplumumuzda mahremiyet çok sık kullanılan bir kelime olsa da çocuklar ve mahremiyet yan yana pek gelmiyor maalesef. Bunun en büyük örneklerinden biri çocukluğumuzda evimize gelen yaşlı teyzelerin kız çocuklarının cinsel bölgelerini kolaylık ile elleyebilmesi. Bir diğeri ise hepimizin fazlası ile durduğu ve normalleştirdiğimiz cümle; “Hadi oğlum amcalara pipini göster.”

Kültürümüzde bu ve bunun gibi bir çok bir çok söylem var. Mahremiyet bizler için çok önemli ve hassas bir konu için aynı zamanda çocuklarımıza bu cümleleri kuruyoruz. Bu da çocuklarımızda mahremiyet bilgisinin oluşmamasına sebep oluyor. 

Çocukların gelişim dönemleri ile orantılı olarak 0-6 yaş aralığı mahremiyet eğitimi için önem arz ediyor. Çünkü insan kişiliğinin temeli okul öncesi dediğimiz bu dönemde atılır. Kimi ebeveynler henüz erken veya daha çocuk diyerek mahremiyet eğitimini ileri yaşlara bırakmaktadır ancak bu yanlış bir düşüncedir. Çünkü bu eğitimin verilmesi çocuğun ruhsal ve cinsel açıdan korunması adına önemlidir. Mahremiyet eğitimi dediğimiz “özel bölge eğitimi” çocuğun kendinin ve diğer insanların özelinin farkına varması, kendi özel alanını koruması, diğer insanların özeline saygı duyması, kendi ile çevresi arasında sağlıklı sınırlar çizmesi, istemediği her dokunuş ve talebe hayır diyebilme özgürlüğüne sahip olduğu bilgilerini içerir.

Peki, Mahremiyet Eğitimi Nedir ve Nasıl Verilmelidir?

Mahremiyet eğitimi çocukta korku ve kaygı oluşturmadan günlük hayat akışı içerisinde doğal bir şekilde verilmelidir. Vücudunun özel olan bölgeleri ve bu bölgelerin gizlenmesi gerektiği çocuğa iki yaşından itibaren anne veya babası tarafından yavaş yavaş anlatılabilir.

Çocuğun kendi mahremini/özel alanını koruyabilmesi adına öncelikle bu alanı çocuğa doğru ve dikkatli bir şekilde tanımlamak gerekir. Bu bölgeler; dudak, göğüsler, popo ve bacak arasından meydana gelmektedir. Çocuklara bu bölgeleri insan bedeni resmi üzerinden anlatılabileceği gibi kendi bedenleri üzerinden de anlatılabilir. Çocukların yaş aralığına uygun olarak farklı oyunlar ile de bu eğitim verilebilir. 

 Çocuklarımız bu alanlara farklı birinden temas olduğu koşulda bunun yanlış olduğunu bilmeli ve “Hayır” diyebilmeleri öğretilmelidir.

Tabii çocuklarımıza bunları anlatırken yukarıda bahsettiğimiz gibi kültürümüzden doğan akrabalar, yakın aile dostlarının da çocuklara şaka yollu da olsa özel bölgelere temas etmemelidir. Bu konuda hassas davranılmalı ve gerektiği takdirde çevreye uyarı yapılmalıdır. 

Çocuklarımıza küçük yaşlardan itibaren çocukları başkalarının yanında giydirmemek, altlarını değiştirirken bir başka odaya götürmek çocuğun mahremiyetine saygı gösterdiğinizi ona hissettirir. “O daha küçük, bilmez, anlamaz veya bu amcası, o teyzesi yabancı değil” diye düşünerek çocuğu başkalarının önünde giydirip soymak doğru değildir. Özellikle üç-dört yaşından itibaren cinsiyeti ayırt etmeden çocuğu iç çamaşırı ile yıkamak, çamaşırını değiştirirken mümkün olduğunca hızlı ve o alana bakmamaya çalışmak onun özeline saygı gösterdiğinizi hissettirmek çocuklarda mahremiyet duygusunun gelişmesine katkı sağlayacaktır.

Çocuklar kendisine annesi-babası, doktoru ve eğer okula gidiyorsa öğretmeni dışında kimsenin dokunmaması gerektiğini bilmelidir.

Tercih olarak biz uzmanlar bu kişilerinde çocuğun özel bölgesine temas edecekleri takdir de çocuktan izin almasını sonrasında temasta bulunmasını istemekteyiz.

Son olarak ekleyebileceğimiz kısım ise çocuklara mahremiyet eğitimi verilirken “ayıp, günah, yasak” gibi kelimeler yerine “mahrem” sözcüğünün kullanılması çocuğun duygusal gelişimi açısından önemlidir.

Çocuklarımıza öğretmek istediğimiz her davranışı yetişkinler olarak önce bizlerin uygulaması ve örnek olması gerekmektedir. Mahremiyet dâhil her türlü değer eğitiminin en iyi verilme şekli ancak rol model olma yöntemiyle mümkün olacaktır. İçinde bulunduğumuz dönemde ve yaşanan olayların ışığında mahremiyet eğitimi fazlasıyla önemlidir.