Doğuş Sırası ve Anne Baba Davranışları

Aile Danışmanı

Beste Demir

03 Aralık 2024

Tüm çocuklara aynı mı davranmamız gerekir?

Mükemmelliyetçilerin, ilk doğan çocukların anne-babalarına tavsiyeler.

Ortanca çocukların sıkışmışlık hissi.

Çocuklarınızı sevmenizin bir puanı olsaydı 10 üzerinden kaç verirdiniz?

Sadece uzmanlar çocuklarınızı ne kadar sevdiğiniz ile ilgili sorumlar sorar... Asıl soru şudur ki;

çocuklarınızı disipline edebilecek kadar çok seviyor musunuz? Disipline etmekten kastedilen

cezalandırmak değildir. Danışmanlık yaptığım pek çok aile ve çocuk, seminer ve

konferanslarda çocuklarıyla olan aileler ve çocuklarını göz önüne alırsak tavsiye ettiğim temel

konu her zaman: “Çocuklar, gerçek disiplinle eğitecek kadar çok sevilmeli!” Disiplinsiz ve

tutarsız aile tutumları pek çok ailenin çocuk davranışlarıyla ilgili sorunlarının temelinde

yatmaktadır. Anne-babaların çoğunlukla yakındığı konular; çocuklarını harekete geçirmek için

ne yapmaları gerektiği veya arkadaşlık ilişkileri ile eşlik eden bağımlılıklar olabiliyor... Tüm

bunların özetlemek gerekirse temel olarak tutarlı ve gerçek disiplin ile ilişkisi vardır.

Otorite/baskıcı

Serbest

Demokratik/tatlı sert

Bilimsel metinlerde ama en çok da her aileye özgü pek çok aile tutumu ve türleşmesi

olduğunu söyleyebiliriz. Örneğin; kendini otoriter sanan fakat çocuklarının özgün karar

vermelerine engel olan anne-baba tutumları tam da çocuklarını çok sevdikleri için gerçek

disiplin yöntemi uyguladığını sanır. Çocuklarını yine çok sevdikleri için bir takım anne-

babaların da serbest tutumlar göstererek çocuklarını özgürleştirdiklerini sanırlar. Bu evlerde

çocuk ne isterse o yapılır... Anne-babalar yine çocuklarını çok sevdiği için kendilerini yöneten

küçük zalimler yarattıklarını farkına varmazlar. Bazı evlerde ise bir otoriter bir gevşek tutumlar

ile çocuklar ne zaman ne geleceğini bilemezler. Bu iki durum aşırıya kaçılmadığı takdirde

çocuklar üzerinde tatlı-sert(otoritatif) tutum uygulanmış olur. Aileler çocukları yerine karar

vermez veya aileler yerine çocuklar karar vermez. Gerçek disiplin tutumları uygulamış olurlar.

Gerçek disiplinde anne-baba adil, mantıklı ama buyurgandır.

Ceza yerine disiplin kuralları uygulamak daha faydalı olacaktır.

Anne-babalar otoritesini ve gücünü göstermek yerine deneyim paylaşımı yaparak yol gösterici

olur.

Bu sayede aileler, çocuklara davranışlarının sorumluluklarını alıp başarısızlıkları da

deneyimlemelerini sağlayarak çocukları mükemmeliyetçilikten uzak tutacak ama başarı için de

meydan okuyan birer birey olma yolunda takip etmiş olacaklardır.

Gerçek disiplinin bir başka kazanım noktası ise anne-babaların süper ebeveyn olma

çabalarının önüne geçecektir.

Tüm çocuklarınız asla aynı değildir. Bu sebeple anne-baba tutumlarında da doğuş sırası önem

kazanmaktadır. Her çocuk farklı ihtiyaçlara sahip olduğundan gerçek disiplin uygulanırken de

farklı davranmak aileler için adil olandır. Anne-babaların çocukları iyi tanıması ve doğuş

sırasına göre uygulayacağı stratejiler ile ilerlemelidir.

Doğuş sırası için ortaca çocukları irdeleyecek olursak en önemli nokta ortanca çocukların

ezilmiş hissetmeleridir. İlk olmanın ayrıcalıklarından yoksun kalmış ve son olmanın keyfini

tadamamışlardır. Son çocuklar ise yeterince büyük olamamaları, hızlı ve başarılı olamamaları

gibi sebeplerde ikincil hissedebilirler.

Son olarak çocuğunuza uygulayacağınız gerçek disiplin önerileri şu şekilde;

1. Çocuğunuza asla iterek veya vurarak otorite altına sokmaya çalışmayın.

2. Tutarlı ve özenli olun.

3. Rekabet ve hırsın değil, mücadele ve iş birliğinin önemini vurgulayın.

4. Çocuğunuzun davranışı hoşunuza gitmemiş olsa bile nazikçe davranın ve iyi biri olduğunu

söyleyin.

5. Eyleme yönelik uygulamalar deneyin.

6. Ceza veya suça yönelik eylemlerdense gerçekliğin sertçe yüze vurulması gibi yöntemler

deneyebilirsiniz. Örneğin; “Harçlığın bittiyse de yeniden harçlık alacağın günü beklemelisin.”

Unutmayın! Çocuklar daima duyar, dinler, anlar ve akıllıdırlar. Kendilerine hükmetmelerine

izin vermezler. Bu sebeple çocuklarınıza sevgi dolu bir terbiye eğitimi vermek için gerçeklik

disiplini her zaman işe yarayacaktır...

Uzm. Aile Dan. Beste Demir