İstismara Uğramış Çocuğa Nasıl Yaklaşmalıyız?

Aile Danışmanı

Şennur Ergin

02 Mart 2025

Evet biliyorum bu durumla karşılaşmak her anne ve babayı yaralayan ve bir o kadar da duygusal bir travma yaşatacak bir hal alabilmektedir. Evet biliyorum bununla karşılaşan anne ve babalar o an ki hal ve tavırlarına engel olamıyorlar ve kendine, çocuğuna ve topluma zarar verebilecek tarzda davranıyorlar ve onları çok iyi anlıyorum. İşte çocuk anne ve babasının bu kadar öfkeli davranmasını gördükçe ve inşa edilmiş yanlış kalıp yüzünden tabi ki bu nedir lekelenme, damgalanma, işe yaramaz ibaresi alma olarak bakıldığı için çocuklarımız yaşadığı her olumsuz davranışı ailesine anlatmaktan çekiniyor, korkuyor ve aileme zarar gelecek düşüncesiyle ya da beni okuldan alırlar korkusuyla, yani kısacası ailemin başına kötü bir şey gelir ve benim başıma kötü bir şey gelir düşüncesiyle, korkusuyla yaşadıkları tüm olumsuz olayları saklamak istiyorlar. Peki bu yaşanan durumu çocuğunuzun nasıl anlatması sizin de bilmeniz için öncelikle olarak "senin ne işin vardı orada sen mi bir şey yaptın orada gibi" yargılayıcı, korkutucu ve endişe verici bu soruları ilk önce bir bırakalım.

Peki ne yapacaksınız çocuğunuz yaşadığı bu olumsuz durumu kendi yaşadığı için anlatmak istemiyor olabilir. Siz başka bir çocuktan bahsediyormuş gibi sorular sorarak konuşmaya çalışın. Ama sakın bu yargılayıcı bir dil olmasın. Mesela çocuğunuz sizin özel bölgenize dokundu veya öpmeye başladı ve hemen sen ne yapıyorsun diye çıkışmayın, bunu nerede gördün bunu nerede izledin, nerede böyle bir şeyle mi karşılaştın, bunu nerede gördüğünü merak ettim gibi sorularla yaklaşırsanız çocuk size olağan bir şekilde açılacaktır veya o an anlatmakta istemeyebilir. O zaman da oyun esnasında bir daha sorun yine sakin bir şekilde dolaylı sorular sorarak öğrenmeye çalışın. İçgüdüsel hareket etmiş de olabilir ancak çocukların hayal dünyasında cinsel içerikli oyunlar yoktur. Bunu iyi bilmeniz gerekiyor. Siz bur da şuna dikkat çekmeniz gerekiyor, bunu büyük ihtimalle bir yerden görmüş veya deneyimlemiş olabilir diye aklınıza getirmeniz gerekiyor. Diyelim çocuğunuz anlattı ve devamlı sorular sorarak onu bunaltmayın bu durum ona tekrardan o anlara götürür bu sefer daha çok zarar vermiş oluruz. Sonuna kadar dinleyin ve ona inandığınızı gösterin. Kendisine inandığını gören çocuk duygusal olarak boşalım sağlar biraz olsun rahatlar ancak yalan söylediğini düşünüyorsanız bile bunu belli etmeyin ki çocuklar cinsel içerikli yalanlar söylemezler. Ama siz ona yalan söylüyorsun diye ona inanmayıp onu kendinizden uzaklaştırırsanız çocuk asla size güvenmez bağınızı koparır eğer anlattığı doğruysa iki kat sonuç daha zedeleyici olur. Bakın sevgili aileler böyle durumlar da çocuğunuzun anlattığı ve yaşadığı şeylerin üstünü örtmeyin bir o kadar bununla ilgilenen ailelerde var ama üstünü örten aileler, ilerde bunun zararını daha nelerle karşılayabilecekleri tahmin edebiliyorlar mı? O yüzden bu durumla karşılaştığınızda sakince dinleyin ve bir psikolog yardımıyla bunun üstesinden gelebilirsiniz ve asla zorlamadan baskı yapmadan ve bunu yapan bu kişinin de cezasını çekmek için eğer varsa bir delil yetkililerle yine psikososyal destekle birlikte en yakın süreçte bildirmeleri gerekir. Ve bu durumun sürekli dillenmesi ve toplumda konuşulması normal bir şey gibi algılanır buna sebebiyet vermeyin. Ve çocuğun rızası alınarak yasal süreçler başlatılmalıdır. Ve bunlar yaşanırken mutlaka sizde psikolojik destek almalısınız, hassasiyetinizden ötürü yıpranmış ve kötü hissettiniz için destek görmek çok kıymetli olacaktır bu süreçte. Ve alınan ifadeler de de istismarcı ve çocuk aynı odada ifade alınmaması mümkün olduğunca karşılaşılmasına asla izin verilmemelidir. Çocuğun psikososyal sağlığı için bu çok kıymetlidir. Evet çocuğunuz bu yaşadığı durumdan ötürü kabul etmesi veya etmemesi ve kabul ettiğinde de büyük yıkım yaşayabilir ve bunun için mutlaka psikolojik destek alınması gereklidir.

Birazda toplumsal olarak istismar karşısında bizim toplumuz görevi ne o konuda bilinçlenelim. Öncelikle olarak bir toplum bilimci olarak söylüyorum istismara sessiz ve seyirci kalmak da suçtur. Bildiğiniz halde suç duyurusu yapmazsanız 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezası vardır. Eğer bir devlet memuru iseniz ve suç duyurusunda bulunmadıysanız cezası daha fazladır ama tabii bu durum yasal zorunluluğundan ziyade insanlık suçudur. Siz belki inşa ettiğiniz o yanlış algı yüzünden ama başıma bir iş gelmesin diye düşünürken kendi çocuğunuz bunu yaşasaydı acaba o zaman ne derdiniz, başıma dert açmasın diye görmezden gelir miydiniz. Hadi mahkemede bir şekilde kendini savundun ya vicdanının ya insanlığın ne diyecek, aslında söylenecek söz kalmıyor.

"AMA ŞUNU ASLA UNUTMA BENİM TOPLUMUM, ÇOCUK ASLA AMA ASLA İHMALE GELMEZ, GELEMEZ!"

Aile Danışmanın Şennur, sevgilerimle.