Kadının Ne Zaman Anne Olacağına Kim Karar Verir?

Psikolojik Danışman (Yetişkin ve Çift Terapisti)

Beyza Ünal

14 Mayıs 2025

İş Görüşmesinde Ayrımcılık ve Psikolojik Yansımaları

Geçtiğimiz günlerde katıldığım bir iş görüşmesi, mesleki niteliklerimin değil, biyolojik olasılıkların sorgulandığı bir zemine dönüştü. Eğitimim, deneyimim, alandaki yetkinliğim üzerine konuşmak için çağrıldığım görüşmede bana yöneltilen soru şu oldu:

“Hamile kalmayı düşünüyor musunuz?”

Bu soru ne işin tanımıyla ne de adayın yeterliliğiyle ilgilidir. Psikolojik danışmanlık mesleğini icra eden biri olarak, bu tür bir yaklaşımın ardındaki zihinsel yapıyı, toplumsal normları ve kadın kimliği üzerindeki baskıyı çok iyi analiz edebiliyorum. Ancak bu, yaşadığım hayal kırıklığını azaltmıyor.

Psikolojik Perspektiften Baktığımızda:

Bu tür sorular, bireyin mahremiyet sınırlarını ihlal eder. Aynı zamanda kadını potansiyel bir “risk unsuru” olarak görüp etiketlemenin bir yansımasıdır. Oysa bir insanın ne zaman çocuk sahibi olacağı, olup olmayacağı — kişisel hayatın en özel alanıdır. Bir işe alım sürecinde bu sorunun sorulması hem etik dışıdır hem de örgütsel önyargıların açık bir göstergesidir.

Bu durum sadece bireysel düzeyde değil, toplumsal düzeyde de ciddi sonuçlar doğurur. Kadınların iş gücüne katılımını engeller, nitelikli insanların sistem dışına itilmesine neden olur ve en önemlisi, güven duygusunu zedeler.

Empati Kurmak Gerekirse:

Sadece kadınlar değil, işverenler ve insan kaynakları profesyonelleri de bu yazının muhatabı olabilir. İşe alım süreçlerinde adayların hayat tercihlerini sorgulamak yerine, onların yetkinliklerine, etik değerlerine ve profesyonel duruşlarına odaklanmak gerekir. Empati, bir bireyin ne hissettiğini anlamaya çalışmakla başlar. Herkes bir gün, bir kurum tarafından kimliğinden ya da hayat tercihlerinden dolayı “eksik” sayılabilir. Böyle bir dünyada, yalnızca başarı değil, insani değerler de çürümeye başlar.

Mesleki Duruşumu Korumak:

Yaşadığım bu olay, beni üzse de mesleğime olan bağlılığımı ve duruşumu sarsmadı. Aksine, kadınların yaşadığı görünmez ayrımcılıkları görünür kılmak için daha güçlü bir şekilde sesimi yükseltmem gerektiğini bana hatırlattı. Çünkü ben yalnızca bir çalışan değilim. Aynı zamanda genç kadınlara, meslektaşlarıma ve danışanlarıma da rol model olmaya çalışan bir psikolojik danışmanım.

Ve şunu da biliyorum:

Kadınlar, hamilelik potansiyelleriyle değil; bilgi, donanım ve değerleriyle değerlendirilmelidir.